Kaligula

TYTUŁ: Kaligula. Wyznania szaleńca

AUTOR: Michał Kubicz
WYDAWNICTWO: Książnica
ROK WYDANIA: 2019
LICZBA STRON: 509

Z tego co pamiętam na lekcjach historii starożytność jest dość szczegółowo omawiana. Są to jednak lekcje, które traktują raczej o ciągu przyczynowo-skutkowym wydarzeń skupiając się na polityce. Nie ma tematów poświęconym jednostkom, by poznając szczegóły ich życia zrozumieć decyzje polityczne, które podejmowali - uważam, że w ten sposób przeprowadzone zajęcia byłby zdecydowanie ciekawsze. Ja w powieściach historycznych lubię bardzo obserwować jaki wpływ ma Historia przez duże "H" na poszczególne osoby. Gdy w zapowiedziach wydawnictwa Książnica zauważyłam książkę Michała Kubicza wiedziałam że muszę ją przeczytać. Bo tutaj bohaterem powieści nie jest zwykły obywatel, a cezar, który sam miał wpływ na przebieg historii.

Kaligula bardzo wcześnie stracił rodziców, ojciec zginął w niewyjaśnionych okolicznościach, matka została wygnana, a bracia zamordowani. Cesarz Tyberiusz chcąc zapewnić mu ochronę więził chłopaka na wyspie z dala od Rzymu. Kaligula dorastał w atmosferze pełnej strachu, każdy inny od znanego dotąd dźwięku budził przerażenie czy i jego życie jest zagrożone. Gdy stary cesarz zmarł Kaligula jest jednym z kandydatów do tronu - jednak jego przejecie władzy naznaczone jest krwią. Niespełna 25-letni mężczyzna wkracza do Rzymu. Początkowo słucha się doradców i ogłasza swój polityczny plan (m.in umorzenie procesów politycznych), jego założenia wzbudzają poparcie wśród ludu i senatu. Z czasem jednak młody władca zaczyna mścić się za krzywdy, których doznała jego rodzina. Z tajnych dokumentów poznaje nazwiska donosicieli, których zeznania pogrążyły jego matkę i braci. Pragnieniem Kaliguli jest zniszczenie senatu, z początku robi to małymi kroczkami upokarzając senatorów. Młody władca nie spocznie dopóki nie wymierzy kary, ogłasza się bogiem i opracowuje krwawy plan zemsty.

Tyle ogólnie, takie fakty znajdziecie w opracowaniach historycznych. Gajusz Juliusz Cezar Germanik zwany "buciczkiem" czyli Kaligulą to postać bardzo kontrowersyjna, współcześni mu określali go mianem szaleńca i krwawego mściciela. Starożytni historycy nie opisują go obiektywnie, postać Gajusza przedstawiona jest tylko z tej najgorszej strony. Badacze świata starożytnego muszą wyłuskać prawdę pośród zniesławiających cesarza teksów, nie jest to łatwe, bo nie można ich z żadnymi innymi tekstami skonfrontować. Prawdą jest jednak to, że Kaligula w napadach szaleństwa mścił się na senatorach, katował ofiary, niszczył całe rodziny. Autor podjął się więc trudnego zadania opisując lata panowania Gajusza.

Wielka samotność

W powieści wydarzenia obserwujemy z perspektywy cesarza. Młody chłopak, przepełniony strachem, niepewny jutra staje się najpotężniejszym władcą na świecie. Jako cesarz ma władzę, bogactwo, przywileje. Otoczony służbą i współpracownikami Kaligula czuł się jednak bardzo samotny. Blisko związany był ze swoimi trzema siostrami (posądzano ich o stosunki kazirodcze), gdy jedna z nich zmarła władcę ogarnęła rozpacz. Nie bacząc na swoje obowiązki wyjeżdża z Rzymu i będąc z dala od dworskich intryg może wreszcie odpocząć od strachu który towarzyszy mu na każdym kroku.

"Dopóki nie znał innego życia, sądził, że jego los nie różni się od losu innych ludzi. Ginęli jego rodzice, jego bracia i kolejne drogie mu osoby, a on żył w strachu, a zarazem w przekonaniu, że tak być musi. Tymczasem od wyjazdu z Miasta zrozumiał, że należąc do Rodziny, nie doświadczył wcale łaski bogów nieśmiertelnych, że oni ród ten przeklęli i sprowadzili nań wszystkie nieszczęścia, z jakimi muszą zmagać się kolejne pokolenia."

Dworskie intrygi

W powieści prawda historyczna miesza się z fikcja literacką. W takich powieściach uwielbiam posłowie, gdzie autor zdradza na ile pozwolił swojej wyobraźni wpłynąć na fabułę. Przeciwko Kaliguli zawiązanych było kilka spisków, senatorom nie podobał się kierunek jaki obrał młody cesarz. Jeden ze szwagrów Gajusza był na prawdę zdeterminowany by pozbawić go władzy i samemu po nią sięgnąć. Akcja jest poprowadzona w ten sposób, że zawiera kilka punktów kulminacyjnych, autor co prawda stopniuje napięcie, ale kilkakrotnie Kaligula był o włos od śmierci. Fakty mieszają się z fikcją, laik nie jest w stanie tego odróżnić, powieść dzięki temu czyta się rewelacyjnie, a zaciekawienie tematem zachęca do historycznych poszukiwań. Takie książki powinny być podsuwane na lekcjach historii, a nie podręczniki zawierające tylko suche fakty. Tutaj postacie historyczne ożywają, cierpią, kochają, nienawidzą. Kaligula nie bez powodu przelewał krew senatorów, jego szaleństwo wytyczone było przez krzywdę której doznała jego rodzina. 

"Pragnął miłości, lecz przegrał z płynącą w jego sercu nienawiścią."

Gajusz nie jest postacią jednoznaczną, czarno-białą. Autor wykonał na prawdę świetną pracę kreując takiego bohatera. Tak jak wspomniałam źródła historyczne podają jedną wersje wydarzeń, drugiej strony medalu możemy się tylko domyślać. Michał Kubicz przedstawił Kaligulę jako postać złożoną, pełną sprzeczności i tragizmu, mężczyzny pragnącego rodzinnego ciepła. 

Starożytny Rzym.

Bohaterowie tej książki osadzeni są w konkretnym miejscu i czasie. Rzym lat 30 n.e. W przypadku powieści historycznych ważne jest też odmalowanie realiów w których żyli bohaterowie, starożytne rzymskie budowle są bardzo charakterystyczne, świątynie bóstw, szerokie schody, wąskie uliczki - wszystko to autor pięknie odmalował w powieści. Odsyłam was na fanpage autora, bo tam znajdziecie sporo zdjęć i opisów dotyczących miejsc w których rozgrywa się akcja. 

Widok na ikonę Rzymu - Forum Romanum.
Choć niektóre z budynków, których ruiny widzimy dziś na Forum, nie istniało jeszcze w czasach Kaliguli, możemy na nim rozpoznać także te, które "zagrały" swoją rolę w powieści.
Na pierwszym planie widać masywne podium świątyni Kastora i Polluksa z jej trzema smukłymi kolumnami. Za nimi zaś budynek senatu, w którym Kaligula wygłaszał swe pełne pasji przemówienia.
. Zdjęcie i opis pochodzą z fanpage'a autora <klik>.

Podsumowując "Kaligula wyznania szaleńca" to lektura godna uwagi, ze względu na walor historyczny i obyczajowy. Książkę czyta się jak dobrą powieść sensacyjną wzbudzającą zainteresowanie starożytnością. Dbałość o najmniejsze szczegóły zarówno krajobrazu jak i charakterystyki bohaterów zasługuje na uznanie. Powieść jak najbardziej spełniła moje oczekiwania, ta książka to nie suche fakty, które znamy z podręczników, to myśli i wrażenia bohaterów, na których oczach tworzyły się nowe karty historii. Polecam.

Jest to 107 ksiażka przeczytana w 2019r.

Książka bierze udział w wyzwaniu:

Olimpiada czytelnicza .posredniczka-ksiazek.pl